Λίτσα Καποπούλου
Δίπλα από τις μεγάλες μορφές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης και εφάμιλλη με αυτές, προβάλλει η προσωπικότητα του ποιητή Νίκου Θ. Γαζούλη.
Ίσως λιγότερο γνωστός, αλλά κορυφαίος στο είδος, που διάλεξε να υπηρετήσει.
Το έργο του είναι ο αντικατοπτρισμός της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης με βαθύ λυρισμό, πλούσιο συναίσθημα, που αποδίδεται με έξοχα γλωσσικά παιγνιδίσματα.
Θα μπορούσε άνετα να πει κανείς, ότι ιδρύει δική του Σχολή αφηγηματικής ποίησης, ποιητικής ηθογραφίας.
Μέσα από τα κύματα της ποίησής του αναδύονται χαρακτήρες, βιώματα, πόνος, αγάπη, αναζήτηση του δικαίου, της ηθικής, προσδοκία του Θείου, της επιβεβαίωσης. Με δορυφόρο την δύναμη του μυαλού του αφ’ ενός και την ικανότητα της πέννας του αφ’ ετέρου, μπαίνει στην τροχιά της εξερεύνησης της Ψυχής. Μια πράγματι θαρραλέα κατάδυση στην άβυσσο της ζωής και της ανθρώπινης οντότητας.
Ο Νίκος Θ. Γαζούλης βγαίνει νικητής. Κερδίζει μέσα από την ποιητική του έκφραση. Η γραφίδα του είναι εύστοχη, μας προκαλεί συγκίνηση, δάκρυα, ευχαρίστηση για την ακρίβεια, περισυλλογή για τον ρεαλισμό, μας ταξιδεύει σε χώρες τεράτων και αγγέλων, ανθρώπων και ηρώων. Μας κεντρίζει να ψάξουμε τις αλήθειες μέσα μας.
Διαβάζοντας τα ποιήματά του μας δημιουργείται η αίσθηση, ότι ο ποιητής μας γνωρίζει και σκιαγραφεί την προσωπική μας ιστορία. Είναι ο δικός μας ποιητής, που έγραψε σε στίχο, ό, τι θα μπορούσε να του εξομολογηθεί νοερά η ύπαρξή μας.
Αυτή η αμεσότητα προσέγγισης, άριστο πλεονέκτημα του Νίκου Γαζούλη, τον φέρνει δίπλα μας και τον θεωρούμε οικείο τόσο τον ίδιο, όσο και τα πνευματικά πονήματά του.
Οι λέξεις του επιλεγμένες με περίσκεψη έχουν διαφάνεια και δύναμη. Το ύφος του πυκνό, σαρκαστικό, λόγιο. Η συνοχή των στίχων του δένει με πάθος και παλμό.
Το έργο του θα μπορούσε να χωριστεί με κριτήριο τον χρόνο.
Η δομή και η μορφή των ποιημάτων του, ακόμη και οι εμπνεύσεις του είναι συνάρτηση της ηλικίας του: ενθουσιώδης, χαρισματική, ώριμη, σοφή.
Τα θέματά του επικεντρώνονται στον άνθρωπο, τον άντρα, τη γυναίκα, το παιδί, τον έρωτα, την αχαριστία, την προσφορά, τα αισθήματα, τη Φύση, με αναφορές στην Ιστορία και τη Μυθολογία, όπου ο Νίκος Γαζούλης κινείται ευχερώς. Με δεξιοτεχνία χρησιμοποιεί ταιριαστά καλολογικά στοιχεία, που δίνουν στο έργο του ποιότητα κορυφής.
Ο Νίκος Θ. Γαζούλης γεννήθηκε στη Μεσσηνία στις 27-1-1931.
Πνεύμα ευρύ, ανήσυχο και φιλελεύθερο ασφυκτιούσε στους στενούς ορίζοντες της εποχής και της περιοχής. Αρκέστηκε στην διέξοδο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Τριπόλεως, παρ’ ότι οι δυνάμεις του ήταν ανώτερες και πολλαπλάσιες.
Τύπος αθλητικός, ισχυρή προσωπικότητα, χαρισματικός άνθρωπος προσπαθεί να συνδυάσει τις φιλοδοξίες του με τα “πρέπει”. Τις δυνατότητές του με τις ανάγκες. Ο βιοπορισμός, μόνιμο εμπόδιο στο δρόμο των Μεγάλων, του επέτρεψε τουλάχιστον την μετεκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε τη δημόσια δημοτική εκπαίδευση στην ελληνική επικράτεια: Σιντική Σερρών (Οδηγήτρια, Άνω Πορρόια, Ακριτοχώρι, Βυρώνεια), Νέα Επίδαυρο και από τον Σεπτέμβριο του 1967 στην Αθήνα. Σαν δάσκαλος ήταν ο αγαπημένος των μαθητών, αλλά και ο παιδαγωγός, που έσκυβε με αγάπη και ενδιαφέρον στο ατομικό πρόβλημα κάθε μαθητή.
Ξεχώριζε για την αμεσότητα του λόγου του, την μεταδοτικότητα του, την αυστηρότητα αλλά και την δικαιοσύνη του. Στοιχεία, που συνθέτουν το πορτραίτο του επιτυχημένου εκπαιδευτικού.
Το 1968 εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο ‘Εθνικοί Διθύραμβοι’ με έντονο το πατριωτικό συναίσθημα και έκδηλη την καλλιέργεια του ποιητή. Για πολλά χρόνια ήταν απαραίτητο βοήθημα εκπαιδευτικών, που αναλάμβαναν την διοργάνωση σχολικών εορτών και εκδηλώσεων. Κοσμούσε τις βιβλιοθήκες σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Ακολουθούν: ‘Στην ευθεία της κραυγής’ το 1991, ‘Στο φως της σιωπής’ το 1992, ‘Στα διάσελα του φωτός’ και ’86 λούλουδα για τη Δανάη’ το 1993, ‘Ταξίδι στο χάος’ το 1994, ‘Το ένδον μιάς υδρίας’ το 1994, ‘Στη διάλεκτο των ωρών’ το 1995, ‘Λάμψεις ενός απογεύματος’ το 1996, όλα από τα ‘Ελληνικά Γράμματα’.
Διακεκριμένο και αγαπητό μέλος του Ο. Δ. Ε. Γ. (Οργανισμού για τη Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας), της Π.Ε.Λ. (Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών) και της Ε.Ε.Λ. (Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών).
Παντρεύτηκε την Ηλέκτρα Χριστοδουλίδου και απέκτησε έναν γιό, τον Θόδωρο Γαζούλη, Δικηγόρο – Διδάκτορα Νομικής Αθηνών.
Ο Νίκος Θ. Γαζούλης απεβίωσε στις 27-4-1998, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό στα πνευματικά δρώμενα του τόπου μας και πλήθος ανέκδοτων ποιημάτων του, μεταξύ των οποίων και παιδικά.
Το 2000 έγινε η έκδοση τμήματος των χειρογράφων του από τον γιό του, με τίτλο ‘Χειρόγραφα’. Διαβάζοντάς τα μένουμε έκπληκτοι από τον ποιητικό πλούτο, το καταστάλαγμα περίσκεψης, τις ανεξάντλητες δυνατότητές του, το πέταγμά του στους καθάριους ουρανούς της ποιητικής πλάσης. Κρατώντας τα “Χειρόγραφα” στα χέρια μας δεν μπορούμε να τ’ αφήσουμε. Βρίσκουμε τον εαυτό μας, τις μύχιες σκέψεις μας, τις αντιδράσεις μας, σκηνές της ζωής μας με την ιδιόχειρη γραφή του ποιητή. Σκιαγραφεί απέριττα και σκληρά την πραγματικότητα. Απελευθερώνει πόνο, αλήθεια, απογοήτευση, ματαιότητα.
Πάντως, ο Νίκος Γαζούλης κλείνει έγκαιρα το κουτί της Πανδώρας σώζοντας την πολύτιμη ελπίδα. Η γλυκόπικρη γεύση από την ανάγνωση των ποιημάτων του είναι διάχυτη και διδακτική. Γίνεται φανερό, ότι ο ποιητής βίωσε έντονα συναισθήματα, χωρίς να πάψει να αγαπά την αγάπη και τη ζωή.
Μία βιαστική κρίση θα του απέδιδε αντιφεμινιστικά αισθήματα. Όμως μία ενδελεχής ματιά πίσω από την προκρινόμενη έντεχνα φρασεολογία του φωτίζει την πολύπλευρη αγάπη του για τη γυναίκα και αποδεικνύει ότι ο ποιητής έχει βαθειά γνώση της ιδιοσυγκρασίας της. Αγαπά και τιμά την προσφορά της γυναίκας: μάνας, αδελφής, αγαπημένης, συντρόφου, συνοδοιπόρου. Στρέφεται εναντίον της με πίκρα και παράπονο, την κατηγορεί και την παρηγορεί, την τιμωρεί και την εξυψώνει.
Ωμά, δωρικά, αιχμηρά και ελπιδοφόρα κλείνει την ποιητική του διαδρομή αφήνοντας αρρενωπό άρωμα δυναμισμού και γοητείας. Επιβάλλεται και καθιερώνεται.
Τον Μάιο του 2000 τελέστηκε με επιμέλεια του γιού του πνευματικό μνημόσυνο του Νίκου Γαζούλη στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στην αίθουσα “Αντώνης Τρίτσης”.
Εκεί έγιναν απαγγελίες ποιημάτων του παρουσία εκπροσώπων πνευματικής κ επιστημονικής κοινότητας. Επίσης διαβάστηκε η αξιόλογη κριτική του Ευαγγέλου Γ. Ρόζου με τίτλο “Ο Ποιητής Νίκος Γαζούλης”, που εκδόθηκε το 1997.
Μία επίκαιρη ιδέα: Στους χαλεπούς καιρούς του σήμερα οι πολιτικοί μας ταγοί ας ενσκήψουν στους πνευματικούς μας θησαυρούς κι ας τους αξιοποιήσουν. Χρειαζόμαστε αυτόν τον πλούτο μας.
Oι αρμόδιοι έχουν δυνατότητα να μη στενέψουν τους πνευματικούς μας ορίζοντες. Να μη διευρύνουν την κρίση.
Στο έργο του Νίκου Γαζούλη θα βρουν διεξόδους και πρόπλασμα δημιουργίας επιτυχιών στο στερέωμα της Τέχνης του σήμερα. Ισχυρό ανάχωμα στην ηθική ύφεση.
Για επίλογο δανείζομαι δύο αντιπροσωπευτικούς -για μένα- στίχους του από τα ‘Χειρόγραφα’:
“…Ο ουρανός ξενιτεύεται από τα μάτια,
που έχουν πάψει να τον κοιτούν.”